Een lastig of gevoelig onderwerp uitleggen in een video. Dat dat niet direct een langdradige en saaie video oplevert, bewijst de serie Wikken en Wegen van Rijkswaterstaat. Sterker nog: het zijn stuk voor stuk leuke, grappige en mooie animaties geworden die allesbehalve saai zijn. Hoe maak je nu een toffe (animatie)video zonder dat het afbreuk doet aan het serieuze onderwerp?

Eerder maakte Tappan samen met VideoAgency de veelbekeken animatieserie O, zit dat zo, waarin uitleg werd gegeven over matrixborden, het gebruik van drones en de inzet van strooiwagens. In 2021 zocht Rijkswaterstaat naar een ‘volwassen’ opvolger. Een serie waarin Rijkswaterstaat antwoord geeft op vragen over veelal ingewikkelde en vaak (politiek of maatschappelijk) gevoelige onderwerpen. Zo ontstond de animatieserie Wikken en Wegen.

---

---

---

Klein team

Ook voor deze serie werkt Tappan weer samen VideoAgency. Bij de start van het project hebben we een klein team opgesteld dat samen verantwoordelijk is voor alle afleveringen. Dit team bevat een projectleider vanuit Tappan, een projectleider vanuit Rijkswaterstaat, een scriptschrijver en animator vanuit VideoAgency en een socialmediadeskundige vanuit Rijkswaterstaat. De projectleider vanuit Rijkswaterstaat verzamelt per dilemma alle informatie bij de inhoudsdeskundigen en zorgt intern voor afstemming van de scripts. Die manier van werken voorkomt dat te veel mensen zich met de inhoud en vorm gaan bemoeien.

---

Nieuwe naam en stijl

Bij de aftrap van het project zijn we begonnen we met een brainstorm over de titel van de serie. De serie heette immers O, zit dat zo. Maar die naam voldeed niet meer, vonden wij: de nieuwe animaties waren geen compacte uitlegvideo’s, maar gaven een inkijkje in de besluitvorming van Rijkswaterstaat. Met andere woorden: hoe Rijkswaterstaat wikt en weegt. Ook de stijl hebben we aangepast. De creatief strateeg van VideoAgency heeft hiervoor een tof en vernieuwend format bedacht. Van een simpele eendimensionale stijl die goed past bij de explainers van O, zit dat zo naar een zogenoemde ‘cut-out’ stijl waarin meer mogelijk is, bijvoorbeeld door het combineren van foto’s en animatie. Deze stijl sluit goed aan bij de wat jongere doelgroep die we met deze serie willen bereiken.

---

Niet zwart-wit

De inhoud van de afleveringen kiezen we aan de hand van actuele vragen en onderwerpen. We kijken daarbij vooruit: zijn er terugkerende thema’s (per seizoen) waar Rijkswaterstaat vragen over krijgt? Zo komt die lastige eikenprocessierups elke zomer weer terug en is hoogwater vooral een probleem richting het najaar. Ook bespreken we over welke onderwerpen Rijkswaterstaat niet of nauwelijks heeft gecommuniceerd, simpelweg omdat er nog geen goed format voor was. We kiezen zo voor onderwerpen waar Rijkswaterstaat veel vragen over krijgt. Onderwerpen die wat meer uitleg nodig hebben, omdat de oplossing vaak niet zwart-wit is.

Zoals een olievlek op zee. Moet je die direct opruimen, of ruimt de natuur dat zelf op? In elke aflevering schetsen we een dilemma, bespreken we de afwegingen van Rijkswaterstaat en alle belangen die meespelen en vertellen we eerlijk waarom er juist voor déze oplossing is gekozen. Want je kan meteen uitrukken om de olie op te ruimen, maar soms is het beter om de natuur haar werk te laten doen. De lengte van een aflevering is 1,5 tot 2 minuten, zodat we wel de tijd hebben om het dilemma goed uit te leggen, maar ook de aandacht van de online kijker vasthouden.

---

---

---

Bereik op sociale media

Rijkswaterstaat wil met deze video’s ook graag het gesprek aangaan met de kijker. De opbouw van de video’s zorgt ervoor dat je als kijker ook zelf gaat nadenken over het dilemma. Wat zou jij doen? Wat denk je van de oplossing van Rijkswaterstaat? Waar zit ruimte voor verbetering? Door zelf na te denken, ontdek je hoe ingewikkeld een kwestie soms is. Door middel van vragen en polls op Facebook en Instagram proberen we de discussie op gang te brengen. Alleen al op YouTube zijn de video’s ruim 125.000 keer bekeken (februari 2022).

---

Direct, eerlijk en compact

In plaats van dergelijke onderwerpen uit de weg te gaan, kiest Rijkswaterstaat er dus voor om deze lastige onderwerpen en soms nog lastigere keuzes bespreekbaar te maken. Direct, eerlijk en compact. Kernwaarden waar Tappan zich precies in kan vinden!

Tips:

• Probeer het dilemma eerst eens hardop aan jezelf uit te leggen of schrijf het eens in je eigen woorden op papier. Waar gaat het nu eigenlijk echt om? En wat maakt het zo lastig?

• Bespreek voor de start wie er feedback kan of mag geven op het script of de video. Welke inhoudsdeskundigen of communicatieadviseurs? Idealiter verzamelt één persoon per afdeling feedback van meerdere mensen. Zo voorkom je dat je eindeloos feedback blijft verwerken en is er één contactpersoon als je vragen hebt.

• Show, don’t tell: soms is het beter en mooier om iets in beeld te laten zien in plaats het door een voice-over te laten vertellen.

• Houd je script kort en bondig. Het is al snel te lang – zeker online.

• Bespreek in een vroeg stadium met de inhoudsdeskundigen waar (eventueel) gevoeligheden zitten en hoe je die het beste kunt beschrijven. Welke woorden gebruik je wel of juist niet?

• Ga ruim voordat je video klaar is om tafel met socialemediadeskundigen. Bespreek samen bij welk medium het de video het beste past en hoe je een zo groot mogelijk bereik krijgt. Door op tijd om tafel te gaan kun je eventueel nog wat dingen aanpassen aan de video, zoals de lengte of ondertitels.

---

---